توسل امام شافعی به قبر ابوحنیفه از بزرگان اهل سنت[مصادر اهل سنت]
قاضی أبی عبد الله حسین بن علی الصیمری متوفای۴۳۶هـ، دانشمند نامدار اهل سنت در کتاب اخبار أبی حنیفه آورده است:
أخبرنا عمر بن إبراهیم قال ثنا مکرم قال ثنا عمر بن إسحاق بن إبراهیم قال ثنا علی بن میمون قال سمعت الشافعی یقول إنی لأتبرک بأبی حنیفه وأجیء الى قبره فی کل یوم یعنی زائرا فإذا عرضت لی حاجه صلیت رکعتین وجئت إلى قبره وسألت الله الحاجه فما تبعد عنی حتى تقضى.
«علی بن میمون گفت: از شافعی شنیدم که میگفت: من به ابوحنیفه تبرک میجویم، هر روز نزد قبر او برای زیارت میآیم، هرگاه حاجتی داشته باشم، دو رکعت نماز میخوانم و نزد قبر او میروم و حاجتم را از خداوند میخواهم؛ پس مدتی نمیگذرد که حاجتم برآورده میشود»
أخبار أبی حنیفه وأصحابه ، ج۱، ص۹۴، 95.ط عالم الکتب
خطیب بغدادی نیز در تاریخ خود، عبد القادر بن أبی الوفاء القرشی متوفای۷۷۵هـ در الجواهر المضیه، تقی الدین بن عبد القادر التمیمی الداری الغزی متوفاى۱۰۱۰هـ در الطبقات السنیه فی تراجم الحنفیه، ابن عابدین حنفی متوفای ۱۲۵۲هـ در رد المحتار همین داستان را به عنوان فضیلت ابوحنیفه نقل کردهاند:
تاریخ بغداد ج ۱ ص ۴۴۵
الجواهر المضیه فی طبقات الحنفیه ، ج۲، ص ۵۱۹
الطبقات السنیه فی تراجم الحنفیه ج ۱ ص ۵۱۹
رد المحتار على الدر المختار ، ج۱، ص۱۴۹٫
و ابن حجر هیثمی در کتاب الخیرات الحسان ، همین مطلب را به این صورت نقل کرده است:
الفصل الخامس والثلاثون
فی تأدب الأئمه مع فی مماته کما هو فی حیاته وأنه قبره یزار لقضاء الحوائج
إعلم أنه لم یزل العلماء وذوو الحاجات یزورون قبره ویتوسلون عنده فی قضاء حوائجهم ویرون نجح ذلک، منهم الإمام الشافعی رحمه الله لما کان ببغداد ، فإنه جاء عنه قال : إنی لأتبرک بأبی حنیفه وأجیء إلی قبره ، فإذا عرضت لی حاجه صلیت رکعتین و جئت إلی قبره وسألت الله عنده فتضی سریعا.
«فصل سی و پنجم در باره ادب و احترام گذاشتن پیشوایان نسبت به ابوحنیفه پس از مرگ او، همانطوری که در زمان حیات احترام میکردند و این قبر ابوحنیفه برای برآورده شدن حاجت زیارت میشود. از جمله ابو حنیفه زمانی که در بغداد بود . زیرا از او نقل شده است که گفت: به ابو حنیفه تبرک میکردم و نزد قبر او میآدم، هرگاه حاجتی داشتم دو رکعت نماز میخواندم و نزد قبر او میآدم و حاجتم را از خداوند میخواستم؛ پس زود برآورده میشد.»
الخیرات الحسان فی مناقب الإمام الأعظم أبی حنیفه النعمان، ص۱۲۹٫.ط المکتبة الحقانیة
محمد عاشق الهی البرنی در پاورقی این کتاب مینویسد:
قال صاحب تأنیب الخطب (ص۱۶) رجال هذ السند کلهم موثقون عند الخطیب .
«صاحب تأنیب الخطیب در صفحه ۱۶ گفته است: راویان این سند، همگی از دیدگاه خطیب بغدادی موثق هستند».
و محمد زاهد کوثری از علمای اهل سنت متوفای ۱۳۷۱هـ در کتاب محق التقول در باره سند این روایت میگوید:
وتوسل الإمام الشافعی بأبی حنیفه مذکور فی أوائل «تاریخ الخطیب» بسند صحیح.
«توسل امام شافعی به ابوحنیفه در اوائل کتاب تاریخ بغداد با سند صحیح نقل شده است».
محق التقول فی مسأله التوسل ، ص۱۱۰٫.ط دارالبشائر
و وهبی سلیمان غاوجی، محقق این کتاب نیز در پاورقی سند روایت را تصحیح کرده است.
مولوی محمد عمر سربازی که از او با عنوان قطب بلوچستان ایران یاد کردهاند، نیز داستان توسل امام شافعی به قبر ابوحنیفه را این گونه نقل کرده است:
توسل امام شافعی:
«ابوبکر بن خطیب بن علی از میمون روایت میکند که از امام شافعی شنیدم که فرمود: من تحصیل مرادات و آرزو های خود به توسل امام ابو حنیفه میخواهم و تکمیل میشوند».
فتاوی منبع العلوم ، ج۱، ص۱۶۸٫.ط ایرانشهر
- ۹۷/۰۲/۱۴